Ло́еў

Гарадскі пасёлак, цэнтр Лоеўскага раёна Гомельскай вобласці, прыстань на р. Дняпро (Днепр) у вусці р. Сож. За 86 км на поўдзень ад г. Гомель, за 310 км ад Мінска, 60 км ад чыгуначнай станцыі Рэчыца (на лініі Гомель — Калінкавічы); аўтадарогамі звязаны з г. Рэчыца і г. п. Брагін.

У 1939 г. у Лоеве было 4 528 жыхароў.

У гады Вялікай Айчыннай вайны

У ліпені — жніўні 1941 г. каля Лоева праходзіла лінія фронту, у жніўні 1941 г. абарону ў гэтым раёне трымалі часці 3‑й арміі Цэнтральнага фронту (1‑га фарміравання).

Лоеў акупіраваны 26 жніўня 1941 г. Ад рук нямецка-фашысцкіх захопнікаў у гарадскім пасёлку і раёне загінула 1 635 чалавек, у т. л. 404 ваеннапалонныя. У канцы жніўня 1941 г. гітлераўцы забілі ў Лоеве 5 яўрэяў; у жніўні 1942 г. у супрацьтанкавым рове каля Лоева было расстраляна 16 чалавек (у т. л. жанчыны-беларускі, якія выйшлі замуж за яўрэяў, і іх дзеці); у канцы кастрычніка 1942 г. з райцэнтра былі адпраўлены ў канцлагер каля Гомеля і там загублены 150 яўрэяў.

У раёне дзейнічалі: Лоеўскі падпольны райкам КП(б)‌Б і Лоеўскі падпольны райкам ЛКСМБ, партызанская брыгада Лоеўская «За Радзіму», партызанская брыгада «Бальшавік»; выходзіла падпольная газета «Наша перамога», орган Лоеўскага падпольнага райкама КП(б)‌Б.

У час рэйду з Бранскіх лясоў на Правабярэжную Украіну ў ноч на 7 лістапада 1942 г. партызаны злучэнняў С. А. Каўпака і А. М. Сабурава разам з беларускімі партызанамі захапілі пераправу цераз Дняпро каля Лоева, разграмілі нямецка-фашысцкі гарнізон у пасёлку і занялі Лоеў. Удзень 7 лістапада адбыліся мітынг і парад партызан у гонар 25‑й гадавіны Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 г. Гітлераўцы падцягнулі рэзервы і намерваліся выбіць партызан з гарадскога пасёлка, скінуць іх у Дняпро; 8–9 лістапада адбываліся жорсткія баі з карнікамі. У час бою 8‑ы партызанскі батальён здзейсніў абходны манеўр і з поўдня ад Лоева нанёс з тылу раптоўны ўдар па ворагу, які наступаў на пасёлак. За два дні баёў праціўнік страціў 14 машын, 5 бронемашын, больш за 200 салдат і афіцэраў забітымі і параненымі і вымушаны быў адступіць. Насельніцтва Лоева дапамагло ўкраінскім партызанам пераправіцца на правы бераг Дняпра, многія жыхары гарадскога пасёлка папоўнілі рады народных мсціўцаў.

Лоеў вызвалены 17 кастрычніка 1943 г. воінамі 69‑й (генерал-маёр I. А. Кузаўкоў), 106‑й (палкоўнік М. М. Уласаў), 193‑й (палкоўнік А. Р. Фралянкоў), 246‑й (палкоўнік М. Г. Фядосенка) стралковых дывізій, 115‑й асобнай стралковай брыгады (генерал-маёр I. I. Санкоўскі) 65‑й арміі Цэнтральнага фронту (2‑га фарміравання) і партызанамі брыгады Лоеўскай «За Радзіму» (камандзір Р. I. Сінякоў) у ходзе бітвы за Дняпро 1943 г.

У Лоеве знаходзяцца:

• брацкія магілы савецкіх воінаў і партызан (сярод пахаваных — Героі Савецкага Саюза Х. Ш. Агліулін, П. А. Акуцыёнак, М. Р. Апарын, Е. Д. Волкаў, І. М. Карачараў, Б. А. Царыкаў, М. А. Шавялёў); савецкіх воінаў; магіла Героя Савецкага Саюза А. В. Казлова; магілы ахвяр фашызму (на пахаваннях пастаўлены помнікі);

• помнік у гонар савецкіх воінаў і партызан — вызваліцеляў Лоева (Манумент Славы);

• помнік ахвярам фашызму.

• У 2015 г. цэнтральная плошча Лоева пераўтворана ў мемарыяльны комплекс «Бітва за Днепр», у склад якога ўвайшлі брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан, Манумент Славы, Алея Герояў, пляцоўкі ваеннай тэхнікі.

Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 29 чэрвеня 2009 г. № 355 гарадскі пасёлак Лоеў узнагароджаны вымпелам «За мужнасць і стойкасць у гады Вялікай Айчыннай вайны».