ЛІТАВЕЦ

Літа́вец

Вёска на тэрыторыі Дзяржынскага раёна Мінскай вобласці, знішчаная нямецка-фашысцкімі акупантамі разам з жыхарамі ў час Вялікай Айчыннай вайны.

Знаходзілася за 7 км на захад ад в. Радзіма (да 1964 — в. Самадураўшчына) Дабрынёўскага сельсавета. Перад вайной у вёсцы жылі 208 чалавек.

У час карнай аперацыі летам 1942 г. гітлераўцы загубілі 196 жыхароў, у т. л. 58 дзяцей, і спалілі вёску (42 двары).

Пасля вайны не адрадзілася.

На магіле ахвяр нацызму ў 1956 г. пастаўлены помнік.

У 1986 г. на месцы спаленай вёскі пабудаваны мемарыяльны комплекс «Літавец» (адкрыты ў 1987; скульптар С. Гарбунова, архітэктары В. Яўсееў і В. Здасюк, мастацтвазнавец У. Пракапцоў, тэкст-прысвячэнне паэта Р. Барадуліна).

На лясной паляне пастаўлены ўязны знак, побач — бэлькі, узнятыя над зямлёй, якія сімвалізуюць рэшткі хаты, знішчанай акупантамі. На адной з бэлек — назва вёскі, на другой — надпіс, што расказвае аб трагедыі. Пракладзеная «вуліца» вядзе да цэнтра былой вёскі — цэнтральнага барэльефа, дзе паказана мірнае жыццё: стары пляце кошык, маці з хлопчыкам, які ўсміхаецца і робіць першыя крокі ў жыцці, на іх глядзяць дзеці, што ляжаць на печы. Побач — разбітыя вароты, фігуры гітлераўцаў. Уражанне, што вось-вось абарвецца жыццё мірнай вёскі. Каля спаленых дамоў пасаджаны дрэвы — сімвалы жыцця, але на адным з іх буслінае гняздо без птушак — напамінак аб трагічным лёсе вёскі.

Вёска ўвекавечана ў мемарыяльным комплексе «Хатынь».