ПАРТЫЗАНСКАЯ БРЫГАДА «НАРОДНЫЯ МСЦІЎЦЫ» ІМЯ В. Т. ВАРАНЯНСКАГА

Партыза́нская брыга́да «Наро́дныя мсці́ўцы» імя́ В. Т. Вараня́нскага

Дзейнічала ў гады Вялікай Айчыннай вайны на акупіраванай нямецка-фашысцкімі захопнікамі тэрыторыі Лагойскага і Плешчаніцкага раёнаў Мінскай вобласці.

Першапачаткова называлася партызанскай брыгадай «Дзядзькі Васі» (Васіля Варанянскага), з 1 чэрвеня 1943 г. мела назву «Народныя мсціўцы», 9 студзеня 1944 г. брыгадзе прысвоена імя загінулага камандзіра.

Створана ў верасні 1942 г. па рашэнні каманднага саставу асобных атрадаў і прадстаўнікоў Мінскага падпольнага гаркама КП(б)‌Б на базе атрадаў «Мсцівец» (арганізаваны ў лютым 1942) і «Барацьба» (арганізаваны ў верасні 1941). У снежні 1942 г. арганізаваны атрад імя Р. І. Катоўскага, у лютым 1943 г. — атрад імя А. В. Суворава, у кастрычніку 1943 г. — атрад імя П. К. Панамарэнкі.

Баявыя аперацыі партызаны праводзілі на чыгуначных лініях і аўтадарогах Мінск — Вільнюс, Маладзечна — Полацк, Мінск — Лепель і інш. Падарвалі больш за 3 тыс. рэек, 148 мастоў на шашы і 3 на чыгунцы. Нападалі на варожыя гарнізоны ў Мядзелі, Плешчаніцах (гл. Плешчаніцкая аперацыя 1943 г.), Ільі, у вёсках Альковічы, Касцяневічы (гл. Касцяневіцкі бой 1944 г.), на чыгуначнай станцыі Куранец і інш.

У ліпені 1942 г. атрады «Мсцівец», «Барацьба», партызанскі атрад «Мясцовыя» і іншыя разграмілі батальён ворага каля в. Валенцінова (гл. Валенціноўскі бой 1942 г.). У маі — чэрвені 1943 г. партызаны брыгады вялі баі супраць фашыстаў, якія праводзілі карную аперацыю «Котбус». Разам з часцямі Чырвонай арміі 30 чэрвеня 1944 г. разграмілі нямецкі батальён.

Брыгада злучылася з Чырвонай арміяй 1 ліпеня 1944 г., на той момант уключала атрады «Мсцівец», «Барацьба», імя Р. І. Катоўскага, імя А. В. Суворава, імя П. К. Панамарэнкі, у якіх налічвалася 1 475 партызан. Удзельнічала ў вызваленні ад нямецка-фашысцкіх акупантаў гарадоў Вілейка, Маладзечна, Смаргонь, у ліквідацыі варожых падраздзяленняў. Прымала ўдзел у партызанскім парадзе ў Мінску 16 ліпеня 1944 г.

Камандзіры брыгады: В. Т. Варанянскі (загінуў), В. В. Сямёнаў, Г. Ф. Пакроўскі; камісары: Л. С. Лапін, М. X. Краснёнкаў (выконваў абавязкі), В. В. Сямёнаў, Ф. С. Кузняцоў, М. I. Перапечка; начальнікі штаба: П. А. Сярогін, Д. I. Копанеў, В. І. Яськоў.

Камандзіру брыгады Г. Ф. Пакроўскаму прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

У гонар брыгады ў в. Хадакі Лагойскага раёна ў 1971 г. пастаўлены помнік, у г. Смаргонь — мемарыяльная дошка.