Помнік Вызвалення ў горадзе Асіповічы.
Помнік на брацкай магіле савецкіх ваеннапалонных у горадзе Асіповічы.
Помнік на брацкай магіле савецкіх воінаў на грамадзянскіх могілках па вуліцы Піянерскай у горадзе Асіповічы.
Помнік на брацкай магіле савецкіх воінаў (кавалерыстаў) па вуліцы Гармашава ў горадзе Асіповічы.
Помнік работнікам камбіната хлебапрадуктаў, якія загінулі ў час Вялікай Айчыннай вайны. Горад Асіповічы.
Помнік Ф. А. Крыловічу ў горадзе Асіповічы.
Мемарыяльны знак у гонар С. С. Сумчанкі ў горадзе Асіповічы.
Помнік на магіле ахвяр фашызму — вязняў гета. Горад Асіповічы.
Асіпо́вічы
Горад, цэнтр Асіповіцкага раёна Магілёўскай вобласці, на р. Сіняя. За 158 км на паўднёвы захад ад г. Магілёў, за 100 км ад Мінска, чыгуначны вузел (лініі на Мінск, Гомель, Магілёў, Слуцк); аўтадарогамі звязаны з Мінскам, Бабруйскам, Шышчыцамі.
У 1939 г. у Асіповічах было 13 723 жыхары.
Асіповічы акупіраваны 30 чэрвеня 1941 г. Нямецка-фашысцкія захопнікі загубілі ў горадзе і раёне 1 979 чалавек. У Асіповічах гітлераўцы стварылі гета, дзе загінула больш за 440 яўрэяў, а таксама лагеры ваеннапалонных і грамадзянскага насельніцтва.
У горадзе і раёне дзейнічалі Асіповіцкае партыйна-камсамольскае падполле, Асіповіцкі падпольны райкам КП(б)Б і Асіповіцкі падпольны райкам ЛКСМБ, партызанскія фарміраванні Асіповіцкай ваенна-аператыўнай групы (Асіповіцкай ВАГ), а таксама партызанская брыгада 1‑я Бабруйская, партызанская брыгада 161‑я імя Р. І. Катоўскага, партызанская брыгада «Чырвоны сцяг», якія не ўваходзілі ў яе; выдавалася падпольная газета «За Советскую Родину», орган Асіповіцкага падпольнага райкама КП(б)Б. Падпольшчыкам Ф. А. Крыловічам 30 ліпеня 1943 г. была здзейснена адна з найбуйнейшых у час вайны Асіповіцкая дыверсія 1943 г.
Асіповічы вызвалены 28 чэрвеня 1944 г. у ходзе Бабруйскай аперацыі 1944 г. воінамі 69‑й (генерал-маёр I. I. Санкоўскі), 37‑й гвардзейскай (палкоўнік В. Л. Марозаў) і 15‑й (генерал-маёр К. Е. Грабеннік) стралковых дывізій; 251‑га асобнага танкавага палка (падпалкоўнік Ф. С. Верлань), 925‑га лёгкага самаходнага артылерыйскага палка (падпалкоўнік П. С. Ложкін) 65‑й арміі 1‑га Беларускага фронту; 9‑й гвардзейскай (генерал-маёр авіяцыі Б. У. Бліноў), часткай сіл 50‑й (генерал-маёр авіяцыі Ф. I. Меньшыкаў) і 45‑й (генерал-маёр авіяцыі В. I. Лебедзеў) авіяцыйных дывізій 6‑га авіяцыйнага корпуса далёкага дзеяння (генерал-лейтэнант авіяцыі Г. М. Тупікаў), а таксама партызанскімі фарміраваннямі Асіповіцкай ВАГ (В. В. Глотаў).
У Асіповічах знаходзяцца:
брацкія магілы савецкіх воінаў, партызан, ахвяр фашызму; савецкіх воінаў, у т. л. байцоў 32‑й кавалерыйскай дывізіі, якія загінулі ў Асіповіцкім раёне ў ліпені — жніўні 1941 г. (перапахаванне ў 2021 з ляснога масіву каля в. Прудок Асіповіцкага раёна); савецкіх воінаў і партызан; партызан; савецкіх ваеннапалонных; ахвяр фашызму; магілы Героя Савецкага Саюза П. І. Марозава, падпольшчыкаў М. М. Няверкі, Ф. А. Крыловіча, падпольшчыка-чэкіста І. М. Герасімчыка, Р. Х. Голанта, удзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны маёра І. І. Гармашава і лейтэнанта медыцынскай службы Г. Ф. Мустафіной, невядомага салдата (на пахаваннях пастаўлены помнікі);
мемарыяльны комплекс «Алея Герояў»;
помнік Вызвалення;
помнік Ф. А. Крыловічу;
помнік работнікам камбіната хлебапрадуктаў, якія загінулі ў час Вялікай Айчыннай вайны;
памятны знак у гонар аднаго з арганізатараў партызанскага руху ў Асіповіцкім раёне С. С. Сумчанкі;
мемарыяльныя дошкі Ф. А. Крыловічу, Р. Х. Голанту, П. Т. Казлоўскай, І. К. Патоцкаму, І. Д. Санковічу, Р. У. Кунько, Героям Савецкага Саюза Я. М. Стэльмаху, М. Р. Абросімаву, А. В. Гарбатаву, С. М. Каданчыку, маршалу Г. К. Жукаву, удзельніку Вялікай Айчыннай вайны І. І. Гармашаву.
Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 2 лютага 2024 г. № 44 горад Асіповічы ўзнагароджаны вымпелам «За мужнасць і стойкасць у гады Вялікай Айчыннай вайны».
Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Магілёўская вобласць / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1986.
Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941–1945: энцыклапедыя / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1990.
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. Т. 1: А―Беліца / Рэдкал.: М. В. Біч [і інш.]. – Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1993.
Беларуская энцыклапедыя: у 18 т. Т. 2: Аршыца—Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1996.
Республика Беларусь: энциклопедия: в 6 (7) т. Т. 5: Минск—Педиатрия / Редкол.: Г. П. Пашков (глав. ред.) [и др.]. – Минск: Белорусская Энциклопедия имени Петруся Бровки, 2008.
Гарады і вёскі Беларусі: энцыклапедыя: у 10 т. Т. 5: Кн 1: Магілёўская вобласць. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2008.
Регионы Беларуси. Могилёвская область: в 7 т. Т. 6. Кн. 2: Л—Я / Редкол.: О. В. Ванина (глав. ред.) [и др.]. – Минск: Белорусская Энциклопедия имени Петруся Бровки, 2021.
Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Асіповіцкага раёна / Рэдкал.: Г. К. Кісялёў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: БЕЛТА, 2002.
Памяць. Беларусь. Рэспубліканская кніга / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1995.
Памяць Беларусі. Рэспубліканская кніга / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2005.
Без срока давности. Беларусь: преступления нацистов и их пособников против мирного населения на оккупированной территории БССР в годы Великой Отечественной войны. Могилёвская область: Сборник архивных документов и материалов / Редкол.: А. К. Демянюк [и др.]. – Минск: Национальный архив Республики Беларусь; – Москва: Фонд «Историческая память», 2021.
Справочник о местах принудительного содержания гражданского населения на оккупированной территории Беларуси, 1941–1944 / сост.: В. И. Адамушко [и др.]. – Минск: Гос. ком. по арх. и делопроизводству Респ. Беларусь, 2001.
Партизанские формирования Белоруссии в годы Великой Отечественной войны (июнь 1941 — июль 1944) / А. Л. Манаенков (руководитель) [и др.]. – Минск: Беларусь, 1983.
Шомоди В. Э. Маршрутами народной славы: учебное пособие для педагогов и воспитателей. – Минск: Университетское, 2001.
Ботвинник М. Б. Памятники геноцида евреев Беларуси. – Минск: Беларуская навука, 2000.
Винница Г. Р. Холокост на оккупированной территории Восточной Белоруссии в 1941 – 1944 годах: монография. – Минск: Ковчег, 2014.
