АДВЕКЦЫЯ

Адве́кцыя (лац. advectio дастаўка)

Перамяшчэнне паветраных мас у гарызантальным накірунку, абумоўлівае перанос цяпла і вільгаці.

Адвектыўнае збліжэнне дзвюх паветраных мас з рознымі фізічнымі ўласцівасцямі прыводзіць да ўтварэння атмасфернага фронту — аднаго з найважнейшых сінаптычных аб’ектаў, якія вызначаюць фарміраванне і змяненне надвор’я. У межах франтальнай зоны рэзка мяняюцца метэаралагічныя элементы.

Паступленне паветранай масы ў дадзенае месца з больш высокай тэмпературай — назіраецца адвекцыя цяпла, з больш нізкай — адвекцыя холаду. З-за пераносу вадзяной пары адбываюцца адвектыўныя змяненні вільготнасці паветра. Адвекцыя халоднага паветра з’яўляецца ўмовай узнікнення цыклону, а адвекцыя цёплага — спрыяе развіццю антыцыклону.

Атмасферныя з’явы, якія ўзнікаюць у выніку адвекцыі, называюцца адвектыўнымі (ападкі, адвектыўныя туманы, адвектыўныя навальніцы, адвектыўныя замаразкі, шквал, смерч, пылавая бура і інш.).

У выніку адвекцыі цяпла і холаду ўзнікае адхіленне сярэднямесячнай тэмпературы ад кліматычнай нормы, якая характарызуе яе зменлівасць.

У Беларусі ў асобныя гады сярэднямесячная тэмпература моцна вагаецца: ад 7–8 °C летам да 14–20 °C зімой. Сярэдняя тэмпература паветра ў лютым вагаецца ад + 1 да −19 °C (зменлівасць 20 °C), а ў ліпені — ад 15 да 22 °C (зменлівасць 7 °C). Гл. табліцу.

Тэрыторыя Беларусі знаходзіцца пад уплывам адвекцыі амаль ⅔ усяго часу за год.

Гл. таксама Канвекцыя.