Найважнейшым фактарам устойлівага развіцця АПК з’яўляецца наяўнасць неабходнай матэрыяльна-тэхнічнай базы, якая забяспечвае магчымасць вядзення сучаснай інавацыйнай аграрнай вытворчасці. Аснову матэрыяльна-тэхнічнай базы АПК складаюць сельскагаспадарчыя машыны і абсталяванне. 

Табліца 18. Сельскагаспадарчая тэхніка і абсталяванне ў аграрным сектары Рэспублікі Беларусь у 2001–2019 гг. (на пачатак года), тыс. штук

Паказчык	Год							2019 у % да 2001
	2001	2006	2010	2014	2015	2017	2019
Трактары ўсіх марак	72,9	53,6	48,1	43,8	42	41,3	39,4	54
Камбайны, штук: збожжаўборачныя	17,1	12,8	12,2	11,6	11,1	9,9	9,2	53,8
бульбаўборачныя	3,8	1,6	1,1	1,1	1	0,9	0,8	21,1
кукурузаўборачныя	87	49	35	50	45	36	32	36,8
ільноўборачныя	1,8	1,3	1	0,69	0,62	0,49	0,45	25
буракаўборачныя	758	987	877	493	425	334	309	40,8
Даільныя ўстаноўкі і агрэгаты	14,8	12,8	13,5	13,3	12,9	11,8	11,1	75
Па статыстычных матэрыялах органаў дзяржаўнай статыстыкі Рэспублікі Беларусь.

У 2001–2019 гг. спісачная колькасць асноўных відаў сельскагаспадарчых машын і абсталявання ў гаспадарках Рэспублікі Беларусь скарачалася (табліца 18), пры гэтым сітуацыя са скарачэннем спісачнага складу тэхнікі ў апошнія 5 гадоў стабілізавалася. Гэта стала магчыма дзякуючы дзяржаўнай падтрымцы развіцця матэрыяльна-тэхнічнай базы АПК (у асноўным гэта лізінг сельскагаспадарчай тэхнікі і абсталявання).

На рынку сельскагаспадарчай тэхнікі і абсталявання дзейнічаюць 2 віды лізінгадаўцаў (незалежныя камерцыйныя фірмы і дзяржаўныя арганізацыі — РА «Белаграсэрвіс», ААТ «Прамагралізінг» і інш.). Камерцыйны лізінг — гэта класічны лізінг, заснаваны на трохбаковым дагаворы, арганізацыя якога практычна не адрозніваецца ад сусветных стандартаў. Дзяржаўны лізінг больш ільготны, часткова фінансуецца за кошт сродкаў рэспубліканскага бюджэту і прымяняецца пераважна ў сферы сельскай гаспадаркі.

У апошнія гады акцэнт у матэрыяльна-тэхнічным забеспячэнні сельскагаспадарчай вытворчасці зрушыўся ў бок пастаўкі аграрным прадпрыемствам сучаснай энерганасычанай сельскагаспадарчай тэхнікі. Павялічылася сярэдняя магутнасць трактарнага рухавіка ў сельскагаспадарчых арганізацыях (рыс. 5), доля энерганасычаных трактароў (табліца 19); вырасла ўдзельная вага трактароў малой магутнасці.

У сельскагаспадарчых арганізацыях больш за 95 % складаюць трактары беларускай вытворчасці. Флагман айчыннага сельскагаспадарчага машынабудавання — Мінскі трактарны завод. Новы трактар МТЗ‑4522 мае магутнасць больш за 450 к. с., прызначаны для выканання энергаёмістых сельскагаспадарчых работ і па сваіх тэхніка-эксплуатацыйных паказчыках не саступае замежным канкурэнтам.

Табліца 19. Трактарны парк сельскагаспадарчых арганізацый Рэспублікі Беларусь па групах магутнасці (на 1 студзеня кожнага года)

Год	Магутнасць, к. с.
	да 65		66–180		больш за 181
	%	штук	%	штук	%	штук
2011	1,4	640	85,6	40 122	13	6 089
2014	2,2	956	82,1	35 852	15,7	6 881
2017	2,8	1 173	79,4	32 765	17,8	7 329
2020	2,7	1 069	77,1	30 044	20,2	7 856

У камбайнавым парку сельскагаспадарчых арганізацый Рэспублікі Беларусь агульная колькасць камбайнаў у 2020 г. у параўнанні з 2011 г. зменшылася на 22,3 %, пры гэтым колькасць айчынных машын павялічылася на 6,7 %, замежных — знізілася на 38,8 %. Больш за 80 % складаюць камбайны вытворчасці ААТ «Гомсельмаш», з якіх 64,3 % займаюць КЗС‑1218 «ПАЛЕССЕ GS12», 15,7 % — КЗС‑10К.

У ААТ «Гомсельмаш» распрацавана дастойная замена замежным высокапрадукцыйным камбайнам. Збожжаўборачныя камбайны серыі «ПАЛЕССЕ GS16» па прадукцыйнасці займаюць верхнюю ступень мадэльнага шэрага камбайнаў «ПАЛЕССЕ». Машыны з рухавіком магутнасцю 530 к. с. прызначаны для сельгаспрадпрыемстваў з буйнымі аб’ёмамі ўборкі высокаўраджайных культур.

Дзякуючы дзяржаўнай палітыцы па падтрымцы матэрыяльна-тэхнічнай базы сельскагаспадарчых арганізацый вырасла энергаўзброенасць працы аграрыяў (рыс. 6).

Далейшае развіццё і ўдасканаленне матэрыяльна-тэхнічнай базы сяла ідзе па лініі ўкаранення інавацый на базе навігацыйнага абсталявання і сістэм.

Намячаецца пераход да дакладнага земляробства, заснаванага на шырокім выкарыстанні гэтых спадарожнікавых сістэм сувязі і навігацыі, аўтаматызаваных сістэм збору інфармацыі і кіравання працэсамі.

Згодна з Дзяржаўнай праграмай развіцця аграрнага бізнесу ў Рэспубліцы Беларусь на 2016–2020 гады (падпраграма «Тэхнічнае перааснашчэнне і інфарматызацыя аграпрамысловага комплексу») найважнейшымі з’яўляюцца: укараненне тэхналогій рэсурсазберагальнага дакладнага земляробства, у т. л. за кошт набыцця перспектыўных машын, якія абсталяваны навігацыйнай сістэмай і забяспечваюць камп’ютарнае кіраванне тэхналагічным працэсам; распрацоўка, укараненне і суправаджэнне ў АПК сістэм кіравання рэсурсамі, геаграфічных інфармацыйных сістэм, аўтаматызаваных інфармацыйных сістэм і банкаў даных, у т. л. сістэм па зборы, апрацоўцы і аналізе даных, інфармацыйных сістэм па ўдасканаленні адміністрацыйных працэдур; забеспячэнне стварэння, функцыянавання і развіцця сістэмы ведамаснага інфармацыйнага ўзаемадзеяння ў аграпрамысловым комплексе.

Пры агульнай тэндэнцыі зніжэння колькасці мабільных машын у сельскай гаспадарцы па некаторых пазіцыях (трактары, збожжаўборачная і аўтатранспартная тэхніка) доля сельгасмашын, укамплектаваных навігацыйнай сістэмай, за 2013–2020 гг. вырасла ў 4–8 разоў (табліца 20).

Табліца 20. Дынаміка наяўнасці некаторых відаў сельгасмашын у сельскагаспадарчых арганізацыях Рэспублікі Беларусь за 2013–2020 гг. (на канец года)

Групы, віды машын	Год					Сукупны сярэднегадавы тэмп росту	2020 да 2013
	2013	2015	2016	2017	2020
	штук					%
Усяго трактароў (без трактароў, на якіх зманціраваны землярыйныя, меліярацыйныя і іншыя машыны)	46 131	43 465	45 009	42 669	40 500	−1,8	87,8
з іх трактароў, укамплектаваных навігацыйнай сістэмай	1 325	1 927	2 809	3 275	6 942	26,7	523,9
Усяго збожжаўборачных камбайнаў	12 067	11 122	10 573	9 987	8 856	−4,3	73,4
з іх збожжаўборачных камбайнаў, укамплектаваных навігацыйнай сістэмай	71	118	165	179	583	35,1	821,1
Усяго грузавых аўтамабільных транспартных сродкаў	23 858	22 107	21 786	20 509	19 012	−3,2	79,7
з іх грузавых аўтамабільных транспартных сродкаў, укамплектаваных навігацыйнай сістэмай	933	1 228	1 966	2 235	3 747	22	401,6
Даныя Нацыянальнага статыстычнага камітэта Рэспублікі Беларусь.

Адбываецца актыўнае аснашчэнне сістэмамі навігацыі парка трактароў, збожжаўборачных камбайнаў і аўтамабільнага транспарту за кошт уласных сродкаў сельгасарганізацый. Неабходна стварэнне спрыяльных умоў, у т. л. і фінансавых, для падтрымання і стымулявання гэтага працэсу.